Xử lý chất thải trong chăn nuôi hiện nay là cấp thiết. Bởi chất thải từ phân, nước tiểu, nước rửa chuồng hay khí thải không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe đàn vật nuôi và cộng đồng xung quanh. Vì vậy, áp dụng công nghệ xử lý chất thải hiện đại không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là giải pháp giúp người chăn nuôi phát triển an toàn – hiệu quả – bền vững.

TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG TỪ HOẠT ĐỘNG CHĂN NUÔI

Chăn nuôi không chỉ mang lại nguồn thực phẩm và thu nhập, mà còn kéo theo nhiều vấn đề về môi trường nếu chất thải không được xử lý đúng cách. Hiểu rõ tác động của chất thải giúp người chăn nuôi chủ động tìm ra giải pháp bảo vệ đàn vật nuôi, sức khỏe gia đình và cộng đồng.

– Các chất khí có mùi và gây ô nhiễm

• Chất thải từ phân và nước thải sinh ra nhiều loại khí độc, khiến không khí trong chuồng nuôi trở nên ngột ngạt.
• Trong môi trường này tồn tại khoảng 100 hợp chất khí, đặc biệt là H₂ và CO₂ từ nơi chứa phân lỏng, có thể gây ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính. Hậu quả là vật nuôi dễ bị nôn mửa, ngạt thở, ngất xỉu, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng người tiếp xúc.
• NH₃ (amoniac) và H₂S (hydro sunfua) khi vượt ngưỡng cho phép sẽ gây mùi hôi nồng nặc, làm vật nuôi ức chế, giảm sức đề kháng, nhất là hệ hô hấp.
• Các chất dư thừa trong phân chưa phân hủy là điều kiện lý tưởng cho vi sinh vật gây thối rữa phát triển.
• Hoạt động chăn nuôi còn phát thải nhiều loại khí CO₂, NH₃, CH₄, H₂S…, những khí gây hiệu ứng nhà kính, ước tính lên tới hàng trăm triệu tấn/năm.

– Nước thải chăn nuôi

Trong nước thải, 75 – 95% là nước, phần còn lại là hỗn hợp chất hữu cơ, vô cơ và mầm bệnh.

• Chất hữu cơ dễ phân hủy tiêu thụ oxy mạnh, khiến nguồn nước tiếp nhận bị giảm oxy, dẫn đến suy thoái, ô nhiễm.
• Chất rắn lơ lửng trong nước thải chủ yếu từ phân trong quá trình vệ sinh chuồng trại, chứa nhiều nitơ, PO₄³⁻ và vi sinh vật gây bệnh.
• Ngoài ra còn có các chất vô cơ độc hại và nhiều vi sinh vật tồn dư trong nước thải, tiềm ẩn nguy cơ lây lan bệnh dịch.

– Chất thải rắn

Theo Tổng cục Thống kê (01/01/2023), lượng phân từ đàn gia súc, gia cầm ở nước ta là cực kỳ lớn. Khi không được xử lý, lượng phân khổng lồ này trở thành nguyên nhân chính gây ô nhiễm đất, nước, không khí, đe dọa trực tiếp đến môi trường sống xung quanh trang trại.

👉 Người chăn nuôi cần nhận thức rõ: chất thải không chỉ là gánh nặng mà còn có thể biến thành nguồn tài nguyên nếu áp dụng công nghệ xử lý phù hợp. Đầu tư xử lý chất thải chính là đầu tư cho sức khỏe đàn vật nuôi, hiệu quả kinh tế và sự phát triển bền vững lâu dài.

Xử lý chất thải trang trại — Giải pháp thực tế cho người chăn nuôi

Trang trại sạch, chuồng trại khỏe — chính là nền tảng để đàn vật nuôi sinh trưởng tốt, giảm rủi ro dịch bệnh và tối ưu chi phí. Dưới đây là những phương pháp xử lý chất thải rắn, nước thải và khí thải đã được áp dụng rộng rãi, dễ triển khai tại cơ sở và đem lại hiệu quả kinh tế lâu dài.

Xử lý chất thải rắn (phân, nước tiểu)

Hầm biogas

Là phương pháp phổ biến và thực tế nhất cho nông dân: dùng vi khuẩn kỵ khí phân hủy chất hữu cơ trong phân và nước thải, sinh ra khí metan (biogas) có thể dùng làm nhiên liệu nấu ăn, chạy máy, hoặc phát điện. Phần bùn sau xử lý còn là phân bón hữu cơ, giúp tăng giá trị sản phẩm và tiết kiệm chi phí phân bón.

Lợi ích với người chăn nuôi: giảm mùi, giảm lượng chất thải ô nhiễm, tạo nguồn năng lượng tận dụng và phân bón bán hoặc dùng lại cho vườn.

Ủ phân (Compost)

Ủ phân với men vi sinh là cách biến phân tươi thành phân bón hữu cơ chất lượng cao — ổn định, ít mùi, giàu dinh dưỡng cho đất trồng. Quy trình đơn giản, chi phí thấp và phù hợp cho cả hộ nhỏ lẫn trang trại vừa.

Đệm lót sinh học

Dùng vật liệu hữu cơ như mùn cưa, trấu trộn với chế phẩm sinh học để trải nền chuồng. Đệm lót giúp thấm phân — phân giải dần bởi men — giảm ẩm mốc và mùi hôi, đồng thời tạo môi trường chuồng sạch hơn cho vật nuôi.

Áp dụng: thay đệm định kỳ, giữ khô thoáng để phát huy hiệu quả.

Chế phẩm sinh học (men vi sinh)

Phun trực tiếp lên chất thải hoặc trộn vào thức ăn (trong một số ứng dụng) để thúc đẩy phân hủy chất hữu cơ, khử mùi và ức chế vi khuẩn gây hại. Đây là giải pháp hỗ trợ, dễ kết hợp với các phương pháp khác như biogas, ủ compost.

Xử lý nước thải

Quy trình Kỵ khí ⇒ Hiếu khí (AAO)

Nước thải được dẫn vào bể kỵ khí (có thể kết hợp biogas) để phân hủy sơ bộ, sau đó vào bể hiếu khí (Aerotank) để xử lý tiếp chất hữu cơ. Cuối cùng thực hiện công đoạn lắng và hồ sinh học để đạt tiêu chuẩn xả hoặc tái sử dụng cho tưới.

Điểm mạnh: hiệu quả cao với nguồn nước thải nhiều chất hữu cơ; có thể thu năng lượng (biogas) từ giai đoạn kỵ khí.

Công nghệ SBR (Sequencing Batch Reactor)

SBR là công nghệ theo mẻ linh hoạt — xử lý tốt trong diện tích nhỏ, điều chỉnh dễ theo lưu lượng nước thải thay đổi. Thích hợp cho trang trại muốn nâng cấp hệ thống nhưng không có nhiều diện tích hoặc muốn tiết kiệm chi phí vận hành.

Xử lý bằng oxy hóa (sục khí, ozone, Hydrogen Peroxide)

Áp dụng cho các bể lắng hoặc hệ quy mô nhỏ để khử mùi, oxy hóa chất ô nhiễm khó phân hủy. Là giải pháp bổ trợ khi cần nâng cao chất lượng nước trước khi xả hoặc tái sử dụng.

Xử lý khí thải và mùi hôi

Quạt hút khí thải

Lắp đặt quạt hút để thông gió, hút khí thải từ chuồng ra hệ thống xử lý hoặc ra xa khu dân cư — giúp giảm nồng độ mùi trong khu nuôi.

Trồng cây xanh

Dãy cây quanh khu vực xả khí và quạt hút vừa tạo cảnh quan, vừa làm lớp cách ly mùi tự nhiên, giảm phát tán mùi ra khu dân cư lân cận.

Lưu ý thực tế cho người chăn nuôi

• Đối với trang trại quy mô lớn, cần đầu tư hệ thống xử lý nước thải và chất thải bài bản, đồng bộ; tránh dùng giải pháp “tạm bợ” khiến chi phí sửa chữa và rủi ro tăng về sau.
• Kết hợp nhiều biện pháp (ví dụ: biogas + ủ compost + men sinh học + quạt hút) thường cho hiệu quả triệt để hơn và tăng khả năng tận dụng chất thải thành nguồn thu (khí, phân bón, nước tưới).
• Luôn tuân thủ quy định địa phương về xả thải và an toàn sinh học để bảo vệ cộng đồng và đàn vật nuôi.

Xử lý chất thải không chỉ là nhiệm vụ môi trường, mà còn là cơ hội tạo ra năng lượng, phân bón và giảm chi phí cho trang trại. Bắt đầu từ giải pháp phù hợp với quy mô của bạn, kết hợp chế phẩm sinh học và công nghệ phù hợp, trang trại sẽ sạch hơn, vật nuôi khỏe hơn và lợi nhuận bền vững.

VIET ANH GROUP — Đồng hành cùng người chăn nuôi

Khi cần giải pháp xử lý chất thải, chế phẩm sinh học hoặc thiết bị xử lý trang trại, VIET ANH GROUP là địa chỉ uy tín, cung cấp sản phẩm chất lượng, hướng dẫn kỹ thuật tận tâm và dịch vụ hậu mãi chuyên nghiệp. Chọn VIET ANH GROUP là chọn tiêu chuẩn, hiệu quả và sự an tâm cho đàn vật nuôi của bạn.

Liên hệ VIET ANH GROUP để được tư vấn giải pháp phù hợp cho trang trại chăn nuôi của bạn.

(BT: Như Ngọc)