Dịch tả heo Châu Phi (ASF) tại Việt Nam, tính từ đầu năm đến ngày 22/7/2025, đã lan tới 30/34 tỉnh, ghi nhận 514 ổ dịch với khoảng 43 nghìn con heo bị tiêu hủy. Con số ấy không chỉ là thiệt hại kinh tế khổng lồ, mà còn là nỗi lo thường trực của bà con chăn nuôi. Trước đà bùng phát mạnh, nhiều người tiêu dùng hoang mang: liệu bệnh có ảnh hưởng tới sức khỏe con người không?

1. Đặc điểm dịch tả lợn (heo) Châu Phi

1.1. Bệnh dịch tả lợn Châu Phi là gì?

Bệnh khởi phát từ Châu Phi, do virus gây ra, lây lan rất nhanh trên mọi giống heo, mọi lứa tuổi. Tỷ lệ chết gần như 100% khi heo nhiễm bệnh. Virus hiện diện trong máu, cơ quan, dịch bài tiết của heo bệnh.

Virus ASF có sức đề kháng rất cao, chịu được nhiệt độ thấp. Trong thịt heo sống hoặc ở điều kiện nhiệt độ không cao, virus có thể tồn tại 3–6 tháng; bị bất hoạt ở 70°C. Chính khả năng “trường tồn” này khiến dịch dễ bùng phát trên phạm vi rộng và kéo dài, gây tổn thất nặng nề nếu không kiểm soát chặt.

1.2. Con đường lây bệnh

Bệnh lây qua đường hô hấp và tiêu hóa, thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với nguồn nhiễm như: heo bệnh, chuồng trại, phương tiện vận chuyển, dụng cụ – đồ dùng chăn nuôi, quần áo mang mầm bệnh, thức ăn chứa thịt heo nhiễm virus.
Bệnh không lây sang người, tuy nhiên con người có thể vô tình m

ang mầm bệnh đi khắp nơi và làm phát tán dịch nếu thiếu tuân thủ an toàn sinh học.

1.3. Triệu chứng bệnh dịch tả lợn Châu Phi

Thời gian ủ bệnh 3–15 ngày; với thể cấp tính thường 3–4 ngày. Biểu hiện thay đổi theo từng thể bệnh:

– Thể quá cấp tính
• Heo chết rất nhanh, hầu như không kịp xuất hiện triệu chứng lâm sàng; có thể chỉ thấy nằm bệt, sốt cao trước khi chết.

– Thể cấp tính
• Sốt cao 40,5–42°C.
• 2–3 ngày đầu bỏ ăn, ít vận động, nằm chụm đống, thích nằm gần nguồn nước.
• Di chuyển bất thường; vùng da trắng chuyển đỏ, đặc biệt ở tai, đuôi, cẳng chân; da phần dưới ngực và bụng có thể xanh tím.
• Trước khi chết 1–2 ngày: xuất hiện triệu chứng thần kinh, đi loạng choạng, thở gấp, khó thở; có bọt lẫn máu ở mũi; viêm mắt, nôn; tiêu chảy đôi khi lẫn máu (hoặc táo bón).
• Heo thường chết trong 6–13 ngày, đôi khi kéo dài tới 20 ngày. Heo mang thai dễ sẩy thai; tỷ lệ chết gần như 100%.
• Trường hợp khỏi bệnh hoặc nhiễm không triệu chứng có thể mang virus suốt đời, trở thành nguồn lây âm thầm trong đàn.

– Thể á cấp
• Sốt nhẹ hoặc không sốt, giảm ăn, sụt cân; ho, khó thở; đi lại khó khăn, viêm khớp; heo mang thai có thể sẩy thai.
• Tỷ lệ chết ước khoảng 30–70%, thường sau 15–45 ngày.

CÁCH PHÒNG CHỐNG DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI

Những ca heo nhiễm bệnh hiện nay chủ yếu do virus DTLCP genotype II và đặc biệt nguy hiểm hơn là chủng genotype I+II – biến chủng lai giữa virus đang lưu hành tại Việt Nam và Trung Quốc.

Trong khi đó, vắc xin hiện có tại Việt Nam chỉ phòng được genotype II, còn với genotype I+II, heo nhiễm bệnh có thể chết rất nhanh, gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi.

Vì vậy, bà con cần chủ động thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp phòng bệnh, cụ thể là:

– Thường xuyên vệ sinh, sát trùng chuồng trại, phương tiện vận chuyển, dụng cụ chăn nuôi, chợ đầu mối, lò mổ heo và các sản phẩm thải bằng vôi bột hoặc hóa chất.

– Vệ sinh cá nhân cho tất cả những người tham gia chăn nuôi.

– Phát hiện và cách ly kịp thời heo bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh.

– Diệt ruồi, muỗi, côn trùng để ngăn chặn lây lan mầm bệnh.

– Tuyệt đối không mua bán, giết mổ heo không rõ nguồn gốc; không sử dụng thức ăn thừa hoặc thức ăn chưa được nấu chín.

ẢNH HƯỞNG CỦA DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI TỚI SỨC KHỎE CON NGƯỜI

Virus dịch tả heo Châu Phi có khả năng sinh tồn rất cao, vì thế dịch thường lây lan nhanh và bùng phát mạnh.

Tuy nhiên, bà con có thể yên tâm rằng ASF không lây sang người và không gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người.

Nhưng mối nguy hiểm thực sự lại nằm ở chỗ: heo mắc ASF thường đồng thời dễ nhiễm thêm các bệnh khác như: Tai xanh; cúm; thương hàn

Đây mới là những bệnh gây nguy hiểm cho sức khỏe con người.

👉 Khi ăn phải tiết canh, thịt heo bệnh chưa nấu chín, người tiêu dùng có thể bị rối loạn tiêu hóa, ngộ độc, thậm chí mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Đặc biệt, bệnh tai xanh khiến vi khuẩn liên cầu ở miệng – mũi heo phát triển. Người có vết thương hở khi tiếp xúc với heo bệnh có thể bị vi khuẩn xâm nhập, gây:

– Sốt cao, đau đầu, buồn nôn

– Xuất huyết một số nơi trên cơ thể

– Nhiễm độc đường tiêu hóa

– Trường hợp nặng: viêm màng não

LƯU Ý CHO NGƯỜI CHĂN NUÔI & NGƯỜI TIÊU DÙNG

Hiện nay, dịch tả heo Châu Phi vẫn diễn biến phức tạp, lây lan nhanh và chưa có dấu hiệu thuyên giảm. Do đó, các trang trại và bà con cần:

Chủ động áp dụng biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi.

– Ăn chín, uống sôi, giữ vệ sinh an toàn thực phẩm.

– Nói không với thực phẩm không rõ nguồn gốc, thịt heo không được kiểm dịch.

Dịch tả heo Châu Phi không lây trực tiếp sang người, nhưng những hệ lụy gián tiếp từ bệnh tật và thiệt hại kinh tế là vô cùng lớn. VIET ANH GROUP – thương hiệu thuốc thú y uy tín đồng hành cùng bà con chăn nuôi trong hành trình phòng chống dịch bệnh, bảo vệ đàn heo khỏe mạnh và mang lại giá trị bền vững cho trang trại. Chủ động phòng ngừa hôm nay chính là bảo vệ sức khỏe, tài sản và tương lai cho các hộ chăn nuôi.

(BT: Như Ngọc)